"Азаттыктын" Прагадагы кеңсесинин кызматкери. Кыргыз улуттук университетинин чет тилдер факультетин аяктаган.
27-январда дүйнөнүн эң улуу композиторлорунун бири Вольфганг Амадей Моцарттын 250 жылдыгы белгилене баштады. Бир жылга созула турган салтанаттардын чордонунда Моцарттын туулган жери Австриянын Зальцбург шаары болмокчу.
Исламабад менен Вашингтондун өз ара мамилеси ар кандай учурларды башынан кечирген. Маселен, 1960-80-жылдар аралыгында эки өлкөнүн мамилеси жылуу болгон. 1990-жылдары болсо сууй түшүп, АКШ, атүгүл, Пакистандын атомдук программасына байланыштуу ага каршы санкция киргизген. 11-сентябрь чабуулдарынан кийин Исламабад менен Вашингтон президент Буш эларалык терроризмге каршы согуш деп атаган күрөштө шерик болуп калышты. Айрым эксперттер жакындан талдай келгенде эки өлкөнүн мамилесин оңой деп баалоо кыйын деп ырасташат.
Пакистан менен Кошмо Штаттары терроризмге каршы күрөштө өз ара кызматташуусун улантышат. Бул тууралуу кечээ Пакистандын премьер-министри Шавкат Азиз менен АКШнын президенти Жорж Буш билдиришти. Арийне Ак-Үйдөгү жолугушууда пакистандык карапайым тургундардын өлүмүнө себепкер болгон америкалык аскерлердин соккусу сөз кылынган жок.
21-январда Косовонун президенти Ибрагим Ругова өпкө рагынан көз жумду. НАТОнун баш катчысы Яап де Хооп Схеффер Ругова демократия идеяларына берилген адам катары эсте калат деп белгиледи. Анын өлүмү провинциянын статусун аныктоо боюнча сүйлөшүүлөргө таасир этиши мүмкүнбү?
22-январда Түркмөн президенти Сапармурат Ниязов Москвадагы визитин баштоодо. Орус мамлекет башчысы Владимир Путин менен сүйлөшүүлөрдө газ маселеси башкы орунду ээлемекчи. Түркмөн газынын басымдуу бөлүгү Россиянын аймагынан өтчү куурлар аркылуу экспорттолот. Ниязов Газпром түркмөн газы үчүн көбүрөөк төлөсүн деген маселени козгошу ыктымал дешет байкоочулар.
Европа биримдиги жана АКШ Ирандын өзөктүк программасы боюнча сүйлөшүүлөрдү улантуу сунушун четке кагышты. Вашингтондо визит менен жүргөн Еврошаркеттин расмий өкүлү Хавьер Солана жана Кошмо Штаттардын мамлекеттик катчысы Кондолиза Райс Тегерандын иши эми БУУнун Коопсуздук кеңешине берилүүгө тийиш деп белгилешти.
Казак оппозициясынын лидерлеринин бири Галымжан Жакиянов шарттуу түрдө түрмөдөн бошотулуп, кечээ Алматы шаарына келди. “Казакстандын демократиялык тандоосу” деген оппозициялык кыймылдын негиздөөчүлөрүнүн бири Жакиянов 2002-жылдын августунда 7 жылга түрмөгө кесилген.
17-январда АКШдагы Канаверал тумшугунан Күн системасынын эң алыскы планетасы - Плутонго алгачкы космос кемеси учурулат. “Жаңы кыйырлар” (горизонттор) деп аталган аппарат планетага 9 жылдан кийин жетет деп күтүлүүдө. Бирок окумуштуулар Плутондон алынган маалыматтар космосту изилдөөдө чоң жардам берет деп үмүттөнүшөт.
Куш тумоосу пандемияга айланат деген коркунуч күндөн күнгө өсүүдө. Бирок өкмөттөр жана саламаттыкты сактоо уюмдары тиешелүү чараларды көрө баштаса, эпидемиянын алдын алса болот. Ушундай ой Дүйнөлүк саламаттыкты сактооо уюмунун Токидо өтүп жаткан регионалдык жыйынында айтылды. Түркияда болсо вируска чалдыккан адамдардын саны 20 кишиге жакындады.
9-январда эки миллиондон ашуун мусулман ажылыктын негизги бөлүгү болуп эсептелген ибадатты аткарып, Арафат тоосуна чыгышты. Шейшембиде болсо зыяратчылар Муздалифах деген жерде өтчү шайтанга таш ыргытуу жөрөлгөсүнөн кийин мал союп, Курман айтты майрамдашат.
Анкаранын губернатору Кемал Өналдын маалыматына ылайык, Түркиянын баш калаасындагы ооруканага жаткырылган 3 кишинин куш тумоосун жуктуруп алганы бышыкталды. Алар Анкарадан 100 километр алыстыкта жайгашкан Бейпазары шаарынын тургундары. Дарыгерлер Курман айт майрамына байланыштуу мал жандык союлат, элдин ары-бери каттоосу көбөйөт, аны менен бирге куш тумоосунун жайылышына өбөлгө түзүлүшү ыктымал деп чочулашат.
Меке шаарындагы кырсыктан каза болгондордун саны 80 кишиге жакындады. 5-январда зыяратчылар жайгашкан жатаканада өрт чыгып, имарат урап түшкөн эле. Өлкөнүн ички иштер министрлиги каза болгондордун саны дагы өсүшү ыктымал деп маалымдады.
Өткөн жылы дүйнөдө эсте каларлык кандай кызыктуу окуялар болду?. Кореяда кээ бир кишилер 5 жылдан бери айдоочунун күбөлүгүн ала албай жүрсө, башкалары чачтарын “коммунисттик стандарттарга” ылайык, 5 сантиметрге чейин кырктырууга мажбур болушту. Индияда жапыз бойлуу эркектер өз укуктарын коргоо үчүн биригишсе, ал эми Анлияда адамдар эшектердин укуктарын коргоого киришти.
Түштүк Чыгыш Азиядагы ири табигый кырсыкка бүгүн 1 жыл болду. Инди океанынын боюндагы өлкөлөрдүн эли каза тапкан 200 миңден ашуун кишини эскерүүдө.
Бүгүн эртең менен Лондондун түндүгүнөн 40 чакырымдай алыстыкта жайгашкан мунай сактоочу жайда бир нече жарылуу болду. Окуя болгон жерге жакын жайгашкан үйлөрдүн тургундары көчүрүлүп, жергиликтүү автотрасса жабылды. Жарылуу болгон жерде өрт өчүргүчтөр иштеп жатат. Расмий өкүлдөр ал жөнөкөй кырсык болушу ыктымал деп, ошол эле мезгилде бардык башка божомолдор да иликтенээрин ырасташууда.
Бүгүн Ослодо Атомдук энергетика боюнча эларалык агенттигине жана анын жетекчисине Нобель тынчтык сыйлыгы тапшырылды.
1990-жылдардын ортосуна чейин Борбор Азия жумурияттары ВИЧ инфекциясынан жапа чекпеген өлкөлөрдүн катарына кирчү. Он жылдын ичинде жагдай кыйла өзгөрүп, 2004-жылы Казакстанда СПИДдин вирусуна чалдыккан кишилердин саны 2000-жыл менен салыштырмалуу 3 эсеге, Кыргызстанда 9, Өзбекстанда 16 жана Тажикстанда 17 эсеге өстү. ВИЧ инфекциясын жуктуруп алган адамдын организми башка илдеттерге, өзгөчө кургак учукка тез эле кабылат. Жазалоо системасын реформалоо программасынын Чыгыш Европа жана Борбор Азия боюнча эксперти Геза Уолхер Transition Online сайтында көлөмдүү макала жазып, чөлкөмдүн абактарындагы санитардык абалды талдоого алат.
Шаршембиде БУУнун өнүгүү програмасы (UNDP) “Aдамдын өнүгүшү жана коопсуздугу үчүн Борбор Азиядагы регионалдык кызматташуу” деп аталган документин жарыялады. Анда Борбор Азия жумурияттары чегараларын ачып, экономикаларын либералдаштырса, адам укуктарын урматто, саясий институттарды демократиялаштыруу багытында оң өзгөрүүлөр болсо гана региондо жашаган элдин турмушу жакшырат деген ойго басым жасалат. БУУнун өнүгүү программасынын регионалдык директорунун орун басары Марта Ройдес Азаттыктын Түркмөн кызматынын кабарчысы Мухаммад Тахирдин айырм суроолоруна жооп берди.
Кошмо Штаттардын мамлекеттик катчысы Кондолиза Райс Европадагы сапарын баштады. Визит учурунда АКШ эски континеттин аэропортторун шектүү террористтерди ташууда транзит катары колдонгон, Вашингтондун Европада жашыруун абактары болгон деген маалыматтардын чын төгүнү талкууланат. Эгерде андай түрмөлөр чындап эле бар болсо, европалык өкмөттөрдүн жана чалгындоо кызматтарынын беймаалым калышы мүмкүнбү?
Дагы жүктөңүз
